Historia
<<powrót

 

Obchody 100-lecia ZNP w Oddziale ZNP w Bytomiu i Radzionkowie

Zbliżała się 100-tna rocznica utworzenia ZNP w Pilaszkowie w 1905 r., organizacji związkowej o historycznym znaczeniu, zasłużonej dla polskiej oświaty, polskiego szkolnictwa, polskich nauczycieli. Ta okrągła rocznica zobowiązywała okręgi i oddziały związkowe do uroczystych obchodów i zamanifestowania społeczeństwu, że Związek na przestrzeni wieku zawsze wspierał polską szkołę, promował nowe i postępowe kierunki polskiej oświaty, bronił nauczycieli.

Przygotowania do obchodów 100-lecia ZNP dla Zarządu Oddziału ZNP w Bytomiu i Radzionkowie były szczególnie ważne i były dodatkowym wielkim wyzwaniem, a to z tej przyczyny, ponieważ Oddział w 2005 r. obchodził także 60-lecie swego powstania.

Do tych obchodów Zarząd przygotowywał się już od wielu lat, a jego członkowie aktywnie włączyli się w zaplanowane działania. Z okazji Jubileuszu Zarząd starał się wprowadzać różnorakie formy działalności na rzecz członków Związku, brać udział w ciekawych spotkaniach i imprezach, organizować szkolenia itp. Duże zaangażowanie wykazał także Zarząd SEiR, który z myślą o 100-leciu ZNP już od 1995 r. zbierał materiały, dokumenty, eksponaty, ksiązki i opracowywał biogramy zasłużonych działaczy związkowych, nauczycieli i pracowników oświaty. Opracowywał także rysy historyczne dotyczące Oddziału i ważnych wydarzeń związkowych i oświatowych z terenu miasta Bytomia z lat 1945-1981 do I-II-II tomu Encyklopedii ZNP woj. śląskiego. Założono także "księgę pamięci" zasłużonych związkowców - nauczycieli, pionierów, którzy tworzyli polskie szkolnictwo w Bytomiu i utworzyli w 1945 r. Oddział ZNP.

Intensywny okres przygotowań do Jubileuszu 100-lecia ZNP rozpoczął się w bytomskim Oddziale już w 2004 r. Na spotkaniach Zarządu zgłaszano różne, ciekawe propozycje. Z tych to propozycji opracowano ambitny plan obchodów. Plan opracowano tak, aby był możliwy do zrealizowania.

Jedną z wielu konkretnych propozycji było włączenie się Oddziału w zorganizowanie rotacyjnej, historycznej wystawy z okazji 100-lecia a zaprezentowanej przez Zarząd Okręgu Śląskiego ZNP w Pilaszkowie. Zarząd Oddziału przekazał na wystawę 21 tematycznych pozycji tj. ciekawych i wyjątkowych dokumentów historycznych, eksponatów, strojów śląskich, rozbarskich, sztandar Oddziału i inne. Eksponaty te uświetniły i wzbogaciły wystawę Zarządu Okręgu Śląskiego ZNP.

Do planu obchodów 100-lecia ZNP włączono specjalne opracowania uzupełniające, a dotyczące zasłużonych działaczy związkowych z lat przełomów oraz rysy historyczne Oddziału i innych wydarzeń związkowych. Zostały one zamieszczone w IV tomie Encyklopedii ZNP woj. śląskiego wydanego specjalnie z okazji Jubileuszu przez Zarząd Okręgu. W tomie tym znalazło się 14 dalszych biogramów i 5 dłuższych opracowań historycznych dotyczących działalności Oddziału Bytomskiego w latach 1981-2005, historii SEiR przy Zarządzie Oddziału, historii Ogniska ZNP w Radzionkowie, działalności prezesów Oddziału z lat 1981-2005 oraz wspomnień nauczycieli związkowców z lat okupacji.

Duży wkład pracy w te opracowania wniosła kol. Irena Anczarska - Smandek, członek Okręgowej Komisji Historycznej przy Zarządzie Okręgu Śląskiego ZNP. Wspomagały ją: kol. z Zarządu Sekcji Emerytów i Rencistów Eugenia Lew, Wanda Majeranowska, Irena Tobór, Gabriela Wiaterek, Wiceprezes ZO ZNP, Sekretarz ZO ZNP Eliza Auguściak-Pałka i referent biura kol. Elżbieta Brodacka a pieczę nad wszystkim trzymała i służyła swoimi radami Prezes Oddziału kol. Anna Cholewińska.

W planie uwzględniono specjalne jubileuszowe, uroczyste spotkania i odznaczenia z zasłużonymi członkami ZNP, z nauczycielami tajnego nauczania mieszkającymi w Bytomiu okolicy, odwiedziny u starszych i chorych członków ZNP, złożenie kwiatów i zapalenie zniczy na grobach zasłużonych byłych związkowców, jak również wysłanie życzeń, listów gratulacyjnych, podziękowań itp.

Zaplanowano także wycieczkę do Warszawy i Pilaszkowa oraz inne o charakterze historycznym i rekreacyjnym a także oddziałową wystawę dokumentów i eksponatów(obrazów), uwzględniono również ciekawe spotkania z młodymi nauczycielami, dziećmi przedszkolnymi, młodzieżą szkolną, władzami Związku tj. Zarządu Głównego i Zarządu Okręgu Śląskiego ZNP, przedstawicielami władz woj. Śląskiego, władz miasta Bytomia i Radzionkowa oraz przedstawicielami innych ważnych środowisk i instytucji oświatowych i kulturalnych z Bytomia itp.

W ramach obchodów 100-lecia ZNP, przedstawiciele Zarządu Oddziału i Zarządu SEiR zwiedziły wystawę historyczną ZNP w Pilaszkowie oraz byli na wycieczce w Warszawie i uczestniczyli w "Apelach" pod tablicami upamiętniającymi wydarzenia związkowe, a przede wszystkim pod "Pomnikiem nauczycieli TON-u". W kwietniu 2005 r. członkowie Zarządu Oddziału i Sekcji Emerytów i Rencistów brali udział w tzw. "Dniach Pamięci" i uczestniczyli w "Marszu Milczenia" w Auschwitz-Birkenau. Było to wielkie, wzruszające przeżycie, bardzo pouczające a zarazem była to manifestacja nauczycieli woj. śląskiego i małopolskiego. Braliśmy także udział w sesji popularno-naukowej poświęconej 100-leciu ZNP i aktualnym problemom związkowym i oświatowym w Katowicach, które odbyło się w sali Sejmu Śląskiego.

W roku Jubileuszu szczególnie zachęcano do udziału w wycieczkach rekreacyjnych, historyczno-poznawczych i pobytach wypoczynkowych w Jaszowcu w "Domu Nauczyciel". W związku z tym dla naszych członków i ich rodzin zorganizowaliśmy 2 wycieczki, w Beskid Mały na Górę Żar z przejściem na Przełęcz Kocierską oraz do Wrocławia na "Panoramę Racławicką".

Z okazji Jubileuszu wysłano życzenia i listy gratulacyjne kol. kol. z długoletnim stażem członkowskim oraz zorganizowano uroczyste spotkanie członków SEiR z Prezydium Zarządu Oddziału. Na tym spotkaniu SEiR otrzymali upominki ze słodyczami a dodatkowo zasłużeni dla Oddziału otrzymali listy gratulacyjne i kwiaty. W związku ze 100-leciem ZNP Zarząd SEiR przygotował listę członków z 50-letnim stażem związkowym. Takich członków w naszym Oddziale w chwili tworzenia listy było 50 osób. Zarząd Oddziału przygotował i przesłał 7 wniosków do odznaczenia Złotą Odznaką ZNP oraz sporządził listy jubilatów ZNP z 25 letnim stażem pracy w szkole.

Ogromnym wyzwaniem dla Zarządu Oddziału było przygotowanie "Spotkania Pokoleń" 15 listopada 2005 r. Zgodnie z kalendarzem uroczystości Jubileuszowych Okręgu Śląskiego ZNP Zarząd Oddziału w Bytomiu i Radzionkowie przygotował wielką, patriotyczną uroczystość z okazji obchodów 66 rocznicy powstania TON-u, 100-lecia ZNP i 60 rocznicy powstania Oddziału ZNP w Bytomiu. To "Spotkanie Pokoleń", które zorganizował Oddział Bytomski było uwieńczeniem obchodów 100-lecia ZNP w woj. śląskim.

Uroczystość jubileuszowa była imponująca i dostojna. Odbyła się 15 listopada 2005 r. o godz. 12 w restauracji "Graan-Pol" w Bytomiu. Wzięło w niej udział 220 osób.

Program spotkania był odpowiednio dobrany i drobiazgowo przygotowany . Naczelne hasło to "Spotkanie Pokoleń" - 66 rocznica TON-u w 100-leciu ZNP. Szatę graficzną - napisy, wystrój sali oraz wystawę z zebranych materiałów a dotyczącą historii i działalności Zarządu Oddziału opracowała i wykonała z udziałem członków Zarządu kol. Jadwiga Kucharska-Jastalska. Każdy z zaproszonych gości otrzymał program uroczystości i opiekę członków Zarządu. Nad całością uroczystości czuwała Prezes Oddziału kol. Anna Cholewińska. Ona też serdecznie przywitała gości, po czym przekazała dalsze prowadzenie imprezy kol. kol. Jolancie Girsch-Hajdzie i Andrzejowi Popławskiemu.

Następnie chór Ogólnokształcącej Szkoły Muzycznej w Bytomiu wykonał pieśń związkową i pieśni patriotyczne. Po czym kol. Irena Anczarska-Smandek z SEiR przedstawiła rys historyczny poświęcony "Spotkaniu pokoleń" - nauczycielom tajnego nauczania, pionierom czasów powojennych, długoletnim członkom Związku, członkom ZNP starszego i młodszego pokolenia oraz tradycjom ruchu związkowego na Ziemi Bytomskiej.

Tekst wystąpienia przeplatany był fragmentami odpowiednio dobranych wierszy i wspomnień nauczycieli bytomskich z czasów okupacji. Fragmenty te pięknie i z uczuciem odczytała młoda nauczycielka z Młodzieżowego Domu Kultury kol. Anna Meiser, członek Zarządu Oddziału, uczestniczka warsztatów teatralnych Młodzieżowego Domu Kultury w Bytomiu. Było to ciekawe wystąpienie wnoszące głębokie treści i przeżycia. Po tym wystąpieniu, chór wykonał kilka pieśni a następnie wystąpili specjalni goście. Na uroczystość przybyło 24 specjalnych gości w tym przedstawiciele władz: województwa, Miasta Bytomia i Radzionkowa, władz Zarządu Głównego i Zarządu Okręgu ZNP, przedstawiciele środowisk oświatowych i kulturalnych z Bytomia.

Najpierw głos zabrał wicemarszałek woj. śląskiego, honorowy Prezes Oddziału ZNP w Bytomiu i Radzionkowie kol. Sergiusz Karpiński, następnie Prezydent Miasta Bytomia Krzysztof Wójcik i Burmistrz Miasta Radzionkowa Gustaw Jochlik oraz przedstawiciele Zarządu Głównego i Okręgu Śląskiego kol. kol. Marek Fabryczny i Jan Zalczyk. Dłuższą chwilę przemawiała Prezes Okręgu Śląskiego SEiR kol. Czesława Przybyła, która w swoim referacie uzupełniła wiadomości o nauczycielach tajnego nauczania w woj. śląskim podkreślając ich heroizm i oddanie Ojczyźnie.

Następnie przystąpiono do uhonorowania nauczycieli TON-u Na spotkanie przybyło tylko 8 bohaterów nauczycieli tajnego nauczania. A byli to: kol. kol. Helena Bira, Andrzej Czubek i Wincentyna Świerszczewska z Bytomia, kol. Stanisław Grzesiuk z Tychów, kol. kol. Stefania Niesyto, Jadwiga Pudłowska, Helena Zarębska z Zabrza i kol. Marian Wójcik z Kłomnic. Przybyłych Seniorów- nauczycieli TON-u uhonorowano odznaczeniami, listami z podziękowaniami, upominkami, kwiatami. Po czym przedstawicielka przybyłych Seniorów kol. Pudłowska Jadwiga (lat 94) podziękowała za pamięć i uznanie i przez 5 minut z pamięci deklamowała własny wiersz, o tym jak uczyła dzieci i młodzież patriotyzmu. Słuchacze nagrodzili jej wystąpienie długimi i gromkimi brawami. W międzyczasie wystąpił zespół dziecięcy "Karolinka" z Radzionkowa, który popisywał się śląskimi pieśniami. Następnie przystąpiono do dalszych odznaczeń. Członkom ZNP z 50-letnim stażem wręczono z okazji 100-lecia ZNP po raz pierwszy w historii Związku "Odznaki za 50 lat przynależności do ZNP" oraz piękne zegarki, upominki i kwiaty. W naszym Oddziale tych zaszczytnych odznak otrzymało 46 związkowców. Z kolei przystąpiono do wręczenia medali "za szczególne zasługi dla ZNP". Z okazji Jubileuszu Związku otrzymali go: kol. kol. Irena Anczarska-Smandek z SEiR, Anna Cholewińska Prezes Oddziału, Roman Jopa, były długoletni Prezes Oddziału a obecnie Sekretarz Miasta Bytomia oraz Sergiusz Karpiński były Prezes Oddziału i Honorowy Prezes Oddziału, wybitny działacz ZNP obecnie wicemarszałek woj. śląskiego.

Następnie przystąpiono do nadania "Złotych Odznak ZNP". Otrzymali ją; kol. kol. Jolanta Girsch-Hajda, Urszula Pelc, Andrzej Popławski i Paweł Warczok.

75 członkom ZNP wręczono pamiątkowe zegarki i listy gratulacyjne, tradycyjnie nadawane przez Zarząd Oddziału dla nauczycieli z 25-letnim stażem pracy i co najmniej 3-letnią przynależnością związkową.

Przez cały czas zespół dziecięcy "Karolinka" z Radzionkowa uprzyjemniał czas gościom swoimi pieśniczkami. Po zakończonych odznaczeniach przedstawiciel nagrodzonych serdecznie podziękował za medale, odznaki i upominki.

W uroczystościach "Spotkanie Pokoleń" wziął udział cały Zarząd Oddziału w Bytomiu i Radzionkowie i Zarząd SEiR.

Sponsorami tak bogatych upominków dla jubilatów i nauczycieli TON-u byli: Marszałek woj. śląskiego, Prezydent Miasta Bytomia, Burmistrz Miasta Radzionkowa, Kolegium Nauczycielskie z Bytomia, Zarząd Oddziału ZNP w Bytomiu i Radzionkowie.

Na zakończenie imprezy wystąpił Zespół Muzyczny - nauczycieli z Kolegium Nauczycielskiego z Bytomia. W tym czasie goście udali się na zwiedzanie wystawy "60 lat Oddziału ZNP w Bytomiu" oraz na obfity poczęstunek przygotowany przez restaurację. Uroczystość była wspaniała pod każdym względem, dlatego odbiła się szerokim echem w Okręgu Śląskim ZNP.

Należałoby podziękować wszystkim, którzy wnieśli swój wkład w przygotowania i organizację a szczególnie Pani Prezes Oddziału kol. Annie Cholewińskiej, która stanęła na wysokości zadania. Niech słowa S. Wyspiańskiego będą dla niej podziękowaniem:

" Idziesz przez świat
i światu dajesz kształt
przez swoje czyny ... "

Zebrała i opracowała
Irena Anczarska-Smandek – ZO ZNP Bytom

<<powrót strona główna do góry